Hiện nay, Tesla đang ở trong một giai đoạn vô cùng kỳ lạ. Doanh số bán hàng đang có xu hướng giảm dần, mẫu xe mới nhất của hãng gặp phải rất nhiều vấn đề, và phần mềm tiên tiến nhất của họ chỉ hoạt động ổn định với một nhóm nhỏ các khách hàng ưu tú. Tuy nhiên, điều ngạc nhiên là cổ phiếu của Tesla vẫn tiếp tục tăng trưởng, với vốn hóa thị trường hiện đã vượt qua con số 800 tỷ USD. Điều này cho thấy Tesla đang trở thành một ví dụ điển hình của “cổ phiếu meme” – một khái niệm dùng để chỉ những cổ phiếu mà giá trị không phản ánh chính xác tình hình tài chính cơ bản của công ty.
Nhà đầu tư nổi tiếng Bill Gross đã chỉ ra vào đầu tuần rằng Tesla đang hành xử như một cổ phiếu meme, tương tự như trường hợp của Chewy. Gross hoàn toàn đúng khi nhận định rằng giá cổ phiếu của Tesla không còn dựa trên các yếu tố cơ bản của công ty. Tuy nhiên, ông lại mắc sai lầm khi cho rằng đây là một hiện tượng mới mẻ.
Vậy, cổ phiếu meme thực chất là gì? Truyền thống cho rằng cổ phiếu được định giá và giao dịch dựa trên tình hình thực tế của công ty mà chúng đại diện. Nếu bạn dự đoán rằng Coca-Cola sẽ có doanh thu tăng trưởng trong hai năm tới, bạn sẽ đầu tư vào cổ phiếu của công ty này và thu lợi từ việc gia tăng thu nhập và giá trị cổ phiếu của công ty.
Tuy nhiên, vào năm 2020, cơn sốt giao dịch Gamestop đã mở ra một khái niệm hoàn toàn mới: cổ phiếu meme. Đây là những cổ phiếu mà các nhà giao dịch gần như hoàn toàn bỏ qua thực tế của công ty đứng sau chúng. Thay vào đó, bản thân cổ phiếu trở thành một tài sản độc lập, được mua bán dựa trên các yếu tố bên ngoài.
Câu chuyện của Gamestop đã trở thành một hiện tượng sùng bái, kết hợp giữa kế hoạch làm giàu nhanh chóng, một cuộc chiến chính nghĩa chống lại các nhà đầu tư lớn, và một cảnh báo cyberpunk về những điều không lường trước được trong thị trường tài chính. Với Tesla, chúng ta chưa hoàn toàn đạt đến mức độ đó, nhưng sự sùng bái cá nhân đối với Elon Musk đã khiến cổ phiếu của Tesla trở thành một phần không thể thiếu trong trò chơi đầu tư này.
Lời khuyên tài chính dành cho nhà đầu tư
Nhìn vào biểu đồ giá cổ phiếu của Tesla qua các thời kỳ, bạn sẽ thấy một mô hình thú vị thể hiện sự phát triển của công ty. Ngay từ những ngày đầu ra mắt Roadster và sau khi công ty lên sàn chứng khoán vào năm 2010, giá cổ phiếu của Tesla chỉ quanh mức 2 USD. Khi Model S xuất hiện và nhận được sự chú ý, giá cổ phiếu đã tăng lên khoảng 10-15 USD. Sự ra mắt của Model X và Model 3 đã đẩy giá lên mức thấp hơn 20 USD.
Với sự ra mắt của Model Y vào đầu năm 2020, giá cổ phiếu đã một lần nữa tăng gấp đôi, đạt trung bình khoảng 40 USD. Kể từ đó, Tesla đã thực hiện các đợt chia tách cổ phiếu, làm tăng số lượng cổ phiếu trên thị trường bằng cách chia nhỏ từng cổ phiếu đơn lẻ để duy trì vốn hóa thị trường ổn định. Dù có những biến động và thay đổi, giá cổ phiếu của Tesla vẫn giữ được sự ổn định tương đối. Hiện tại, giá cổ phiếu đã vượt qua mốc 900 USD, với vốn hóa thị trường đạt khoảng 860 tỷ USD, chỉ kém một chút so với mức 822,69 tỷ USD trong thời gian gần đây.
Tesla Chief Executive Officer Elon Musk gets in a Tesla car as he leaves a hotel in Beijing, China May 31, 2023. REUTERS/Tingshu Wang
Tesla hiện đang là nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất thế giới, xét theo giá cổ phiếu. Vốn hóa thị trường của Tesla cao hơn tổng vốn hóa của chín nhà sản xuất ô tô lớn tiếp theo, bao gồm Toyota, BYD, Ferrari, Mercedes-Benz, Porsche, BMW, Volkswagen, Stellantis và General Motors. Trước khi Tesla có thể vượt trội về doanh số so với các đối thủ truyền thống, các nhà đầu tư đã định giá công ty này cao hơn rất nhiều. Trong nhiều năm qua, giá cổ phiếu của Tesla dường như không bị ảnh hưởng bởi hoạt động kinh doanh thực tế của công ty, thể hiện rõ ràng đặc điểm của một cổ phiếu meme.
Bill Gross đã hoàn toàn đúng khi nhận định rằng giá cổ phiếu của Tesla không còn gắn bó chặt chẽ với lợi nhuận thực tế hay chức năng kinh doanh của công ty. Tuy nhiên, ông đã đến muộn trong việc nhận ra điều này, vì Tesla đã duy trì tình trạng như vậy trong một thời gian khá dài. Với Elon Musk tiếp tục giữ vai trò lãnh đạo, có lẽ tình hình này sẽ còn kéo dài thêm.
