Nghiên cứu của Tổ chức Giám sát Năng lượng Toàn cầu (GEM) có trụ sở ở Mỹ công bố ngày 10/10 cho thấy, đến năm 2050, ngành than toàn cầu có thể sẽ mất gần 1 triệu việc làm trong quá trình chuyển đổi năng lượng, ngay cả khi các quốc gia không đưa ra thêm cam kết về loại bỏ nhiên liệu hóa thạch.
Theo GEM, trong những thập niên tới, hàng trăm mỏ than quy mô lớn trên thế giới có thể sẽ đóng cửa khi các nước thay thế than bằng các nguồn năng lượng carbon thấp. Tuy nhiên, hầu hết những mỏ than có nguy cơ đóng cửa hiện không có kế hoạch thực hiện quá trình chuyển đổi để thích ứng với nền kinh tế giai đoạn sau loại bỏ than đá.
Giám đốc dự án Global Coal Mine Tracker của GEM, bà Dorothy Mei, cho rằng các chính phủ cần lập kế hoạch hành động để đảm bảo người lao động không bị ảnh hưởng tiêu cực của quá trình chuyển đổi năng lượng. Dự án trên cung cấp cho GEM thông tin tình hình hoạt động của các mỏ than lớn trên toàn cầu.
GEM đã phân tích dữ liệu về 4.300 dự án khai thác mỏ đang được thực hiện hoặc đề xuất trên toàn thế giới với lực lượng lao động gần 2,7 triệu người. Tổ chức này ước tính, đến năm 2035, hơn 400.000 người lao động đang làm việc tại các mỏ than có thể đóng cửa.
Theo GEM, nếu các chính phủ thực thi các kế hoạch loại bỏ dần than đá để hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 1,5 độ C, ngành sản xuất than trên toàn cầu có thể sẽ chỉ cần 250.000 thợ mỏ – chưa đến 10% lực lượng lao động hiện tại.
Trung Quốc và Ấn Độ, hai quốc gia sản xuất và tiêu thụ than lớn nhất thế giới, dự kiến sẽ chứng kiến số việc làm mất đi trong ngành này ở mức cao nhất.
Trong khi đó, các quốc gia và châu lục trên thế giới đang nỗ lực để chuyển đổi sang năng lượng sạch. Châu Âu cần 2.000 tỷ euro để chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng tái tạo
Châu Âu có thể dần loại bỏ nhiên liệu hóa thạch và xây dựng ngành năng lượng bền vững vào năm 2040 nếu đầu tư khoảng 2.000 tỷ euro (2.100 tỷ USD) vào các nguồn năng lượng tái tạo trong đó có Mặt Trời và gió.
Viện nghiên cứu tác động khí hậu Potsdam đã đưa ra kết luận trên trong nghiên cứu mới nhất về triển vọng ngành năng lượng tái tạo của châu Âu. Nghiên cứu xác định châu Âu cần đầu tư 140 tỷ euro/năm đến năm 2030 và 100 tỷ euro/năm trong 10 năm tiếp theo để có ngành năng lượng bền vững.
Theo nghiên cứu của Potsdam, trong khi vốn đầu tư chủ yếu dồn vào phát triển năng lượng gió trên đất liền, các nguồn khác như năng lượng Mặt Trời, hydro và địa nhiệt cũng là những trụ cột trong chiến lược năng lượng của châu Âu, trong đó năng lượng tái tạo đáp ứng được toàn bộ nhu cầu vào năm 2030. “Lục địa già” sẽ cần thêm 10 năm nữa để chuyển đổi hoàn toàn hệ thống năng lượng, trong đó có hệ thống sưởi ấm bằng dầu và khí đốt – sang các nguồn tái tạo.
Tháng 9 vừa qua, các nhà lập pháp châu Âu đã thông qua lần cuối các mục tiêu có tính ràng buộc pháp lý về mở rộng lĩnh vực năng lượng tái tạo nhanh hơn trong thập kỷ này. Đây là một phần trọng tâm trong kế hoạch của châu lục này nhằm hạn chế tình trạng biến đổi khí hậu và loại bỏ nhiên liệu hóa thạch. Hiện châu Âu đã điều chỉnh mục tiêu nhằm tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu năng lượng từ 32% lên 42,5% vào năm 2030.
Nghiên cứu của Potsdam cho thấy châu Âu cần đẩy nhanh tốc độ phê duyệt các dự án năng lượng tái tạo để đảm bảo đạt được mục tiêu đã đề ra. Nguồn cung năng lượng tái tạo cần tăng 20% mỗi năm để đáp ứng nhu cầu điện dự kiến của châu Âu vào năm 2030.
IEA cho rằng việc chuyển đổi năng lượng này cũng là động lực để bảo vệ môi trường. Thế giới đã trì hoãn hành động khí hậu quá lâu nên giờ chỉ còn lại những lựa chọn khó khăn. Các nước giàu có phải đặt mục tiêu trung hòa khí thải carbon vào năm 2045, sớm hơn 5 năm so với mục tiêu hiện nay. Theo IEA, đi đúng hướng đồng nghĩa rằng hầu hết các quốc gia đều phải đẩy sớm hơn thời hạn đạt mục tiêu trung hòa khí thải, tăng mạnh công suất năng lượng sạch với chính sách cụ thể, giảm 25% nhu cầu nhiên liệu hóa thạch vào năm 2030.
Thế giới cần đầu tư 4.500 tỷ USD/ năm cho quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch từ đầu thập niên tới, tăng từ mức 1.800 tỷ USD dự kiến cần có trong năm 2023. Đến năm 2030, thế giới cần tăng gấp 3 công suất năng lượng tái tạo. Thế giới cũng cần cắt giảm 75% khí thải methane trong lĩnh vực năng lượng, với mức chi phí chỉ khoảng 75 tỷ USD (chỉ bằng 2% thu nhập ròng của ngành dầu mỏ và khí đốt năm 2022).
Hoa Nguyễn
