Trí tuệ thông thường dường như phản đối ý tưởng kiếm lời bằng cách đoán thời điểm mua bán trên thị trường chứng khoán. Điều này giải thích vì sao câu nói “Ở lâu trên thị trường tốt hơn là cố đoán thời điểm trên thị trường” lại trở nên phổ biến.
Nhà đầu tư có nên giao dịch xác định thời điểm thị trường?
Dù vậy, mặc cho những lời khuyên khôn ngoan này, những nhà đầu tư và giao dịch tích cực vẫn chiếm tỷ lệ cao hơn so với nhóm “mua và giữ” thụ động, với tỷ lệ dao động từ 15% đến 37% tùy vào nghiên cứu mà bạn tham khảo. Điều này cho thấy việc chọn thời điểm thích hợp để mua bán vẫn là một chủ đề được quan tâm và luôn cập nhật.
Nếu đang suy nghĩ về việc tự mình dự đoán thị trường, bạn hãy cân nhắc liệu hoạt động này có xứng đáng với thời gian, công sức và rủi ro mình bỏ ra hay không?
Nội dung bài viết
Thời điểm thị trường là gì?
Thời điểm thị trường là việc dự đoán những biến động lên xuống của thị trường để thực hiện các giao dịch mua và bán (hoặc bán khống) cổ phiếu, quỹ giao dịch trên sàn (ETF), hoặc các loại tài sản khác với giá cả thuận lợi nhất. Nói một cách đơn giản, đây là nỗ lực nhằm xác định thời điểm đỉnh giá và đáy giá để tối ưu hóa việc vào và thoát thị trường của trader.
Các nhà quản lý quỹ tích cực, như quỹ tương hỗ hoặc quỹ đầu cơ, thường xuyên tìm cách thực hiện điều này. Tuy nhiên, đây là một thách thức lớn đối với hầu hết các nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Trong lĩnh vực thời điểm thị trường, kinh nghiệm cho thấy, các nhà đầu tư bán lẻ thường xếp thứ hai về hiệu suất danh mục đầu tư, chỉ sau những nhà phân tích và chuyên gia tại Phố Wall. Chuyên gia cho rằng, các nhà kinh tế thường xếp ở vị trí cuối cùng.
Điểm đáng mừng là bạn không cần phải nắm vững nhiều công thức phức tạp để tránh sai lầm trong việc chọn thời điểm vào và thoát thị trường.
Xác định thời điểm thị trường đòi hỏi trader phải có kinh nghiệm
Việc xác định thời điểm thị trường có gì khó khăn?
Theo một truyền thuyết Đan Mạch, mà cũng được cho là lời của huyền thoại bóng chày kiêm triết gia Yogi Berra, “Dự đoán là việc rất khó, nhất là khi liên quan đến tương lai”. Điều này càng trở nên rõ ràng trong bối cảnh của thị trường chứng khoán, nơi bạn có thể đưa ra nhiều dự đoán về các kết quả tiềm năng nhưng việc xác định chính xác kết quả cuối cùng lại gần như bất khả thi.
Mặc dù không có nghiên cứu toàn diện nào về hiệu quả của tất cả các công cụ dự đoán thời điểm thị trường, nhưng những nghiên cứu nhỏ hơn do các tổ chức tài chính tiến hành đã cho thấy, đa số nhà đầu tư bán lẻ không thành công trong việc dự đoán thời điểm bắt đầu của thị trường tăng giá hay kết thúc của thị trường giảm giá.
Một nghiên cứu từ JP Morgan Asset Management chỉ ra rằng, nhà đầu tư giữ lại cổ phiếu S&P 500 từ năm 2004 đến năm 2023 sẽ thu được lợi nhuận trung bình là 9,7% trong danh mục đầu tư của họ.
Tuy nhiên, đối với những ai không tham gia thị trường trong 10 ngày có hiệu suất tốt nhất ở giai đoạn đó, lợi nhuận của họ sẽ giảm xuống còn 5,5%. Điều này cho thấy, chỉ việc bỏ lỡ 10 ngày có mức tăng tốt nhất đã làm giảm hơn 40% lợi nhuận có thể kiếm được trong suốt hai thập kỷ.
Dự đoán là việc rất khó, nhất là khi liên quan đến tương lai
Nếu muốn dự đoán thị trường, trader nên thực hiện như thế nào?
Bạn có thể áp dụng nhiều chiến lược khác nhau trong đầu tư, và sau đây là một số hướng tiếp cận cơ bản bạn cần xem xét. Chỉ cần nhớ rằng, mỗi hướng tiếp cận này lại bao gồm nhiều chiến lược phức tạp, vì thế bạn sẽ phải nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi áp dụng.
Trước hết, cần lưu ý rằng một số chiến lược yêu cầu bạn phải thành thạo phân tích kỹ thuật bên cạnh phân tích cơ bản. Nếu chỉ tập trung vào phân tích tài chính công ty và báo cáo kinh tế, bạn cũng cần học cách đọc và hiểu biểu đồ.
● Đầu tư theo xu hướng
Chiến lược này dựa trên kỹ thuật mua tài sản trong xu hướng tăng dài hạn và bán (hoặc bán khống) khi xu hướng giảm. Mục tiêu là kiếm lợi nhuận từ sự tiếp diễn của xu hướng.
Tuy nhiên, vấn đề là các tài sản chỉ theo xu hướng khoảng 35% thời gian. Trong thị trường không rõ ràng xu hướng, bạn có thể mất tiền nhanh chóng.
● Đầu tư ngược xu hướng
Nếu bạn đủ dũng cảm để mua cổ phiếu khi mọi người đang bán tháo và bán khi mọi người đổ xô mua vào, bạn đang áp dụng chiến lược ngược lại.
Chiến lược này có thể sinh lợi, nhưng đòi hỏi bạn phải có kỹ năng phân tích và quản lý tiền tệ chuyên nghiệp để thực hiện hiệu quả. Những người thành công với phương pháp này thường tránh được việc đầu tư dựa trên cảm xúc.
● Đầu tư theo chu kỳ
Chiến lược này có thể được thực hiện theo nhiều cách. Bạn có thể cân bằng lại danh mục đầu tư dựa trên dự đoán các giai đoạn chu kỳ kinh tế, chuyển đổi giữa cổ phiếu giá trị và cổ phiếu chu kỳ (hoặc phòng thủ và tăng trưởng) hoặc theo dõi các mẫu hình mùa vụ như “bán vào tháng 5” hay giai đoạn tăng giá dịp lễ Giáng sinh.
Cần lưu ý, mặc dù chu kỳ có thể được dự đoán, nhưng thời điểm cụ thể của chúng thì không.
Một số chiến lược giao dịch thị trường được gợi ý
Ưu và nhược điểm của việc xác định thời điểm thị trường
Lợi thế lớn nhất của việc nhập cuộc vào thị trường ngay trước khi giá biến động mạnh chính là khả năng thu được lợi nhuận cao từ những biến động đó. Điều này phù hợp với nguyên tắc “mua thấp, bán cao”.
Nếu có kỹ năng tốt trong việc xác định thời điểm chuyển mình của các ngành hoặc các loại cổ phiếu, bạn có thể nắm bắt được nhiều xu hướng tăng hơn là giảm. Điều này cũng giúp bạn kiểm soát tốt hơn hướng đi cho danh mục đầu tư của mình.
Đây là những lợi thế đáng kể, nhưng đôi khi, chúng lại phụ thuộc nhiều vào may mắn cùng với kỹ năng. Thị trường đôi khi có thể hành xử một cách phi lý và ngẫu nhiên.
Tuy nhiên, mặt trái là bạn có thể đối mặt với rủi ro bỏ lỡ những cơ hội quý giá. Hãy nhớ rằng, chỉ việc bỏ lỡ một vài ngày có mức tăng giá mạnh cũng có thể làm giảm đáng kể hiệu suất danh mục đầu tư của bạn. Và vì tương lai là không thể dự đoán trước, nên việc xác định chính xác đỉnh và đáy của thị trường trở nên vô cùng khó khăn.
Thực tế là, nhiều nhà đầu tư thường xuyên lao vào thị trường tăng giá khi thị trường đang diễn ra thuận lợi hoặc khi nó gần chạm đỉnh, và rút lui khỏi thị trường giảm giá sau khi giá đã giảm đến mức “không thể chịu đựng thêm”. Nói cách khác, họ mua vào lúc giá cao và bán ra lúc giá thấp, điều này hoàn toàn trái ngược với nguyên tắc cơ bản của đầu tư.
Sẽ ra sao nếu trader áp dụng chiến lược “mua và nắm giữ”?
Đối với nhà đầu tư dài hạn, việc đầu tư một khoản nhỏ nhưng đều đặn vào danh mục đầu tư của mình, còn được gọi là trung bình chi phí đô la, có thể giúp tích lũy tài sản theo thời gian, bất kể thị trường đang trên đà tăng hay giảm.
Tuy nhiên, để thực hiện chiến lược này hiệu quả, bạn cần đảm bảo rằng danh mục đầu tư của mình được đa dạng hóa tốt. Lý tưởng nhất là bạn nên đầu tư vào nhiều loại cổ phiếu thuộc tất cả 11 lĩnh vực của nền kinh tế.
Tùy thuộc vào số lượng cổ phiếu bạn muốn sở hữu, cách tiếp cận này có thể tốn kém đáng kể. Tuy nhiên, nếu bạn chọn đầu tư vào một quỹ ETF đa dạng hóa, như ETF theo dõi chỉ số S&P 500, việc này sẽ trở nên dễ dàng và tiết kiệm hơn nhiều.
“Mua và giữ” có thể giúp nhà đầu tư tích lũy tài sản
Kết lại
Thời điểm thị trường là con dao hai lưỡi. Mặc dù nó có thể mang lại lợi nhuận khổng lồ, nhưng cũng không kém phần thách thức. Ngay cả những nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng có thể thất bại khi thời điểm của họ không chính xác. Đối với nhà đầu tư bán lẻ, càng mua bán nhiều thì càng phải gánh chịu hoa hồng và chi phí giao dịch cao hơn.
Nhiều nhà đầu tư theo phương pháp mua và giữ lâu dài thường có kết quả tốt, hoặc ít nhất là tương đương với thị trường nói chung. Do đó, dù bạn chọn thời điểm hay thời gian trên thị trường, quyết định cuối cùng tùy thuộc vào bạn. Sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro và mức độ cam kết của bạn – bao gồm cả việc học hỏi kỹ năng của một người định thời điểm thị trường giỏi và dành thời gian để theo dõi các vị thế giao dịch của mình sẽ góp phần tạo nên thành công.
Duy Thanh
