Các chuyên gia phân tích kỹ thuật sử dụng những mức hỗ trợ và kháng cự để xác định điểm giá trên biểu đồ, mà tại đó xu hướng giảm hoặc tăng hiện tại có khả năng bị đảo ngược. Hỗ trợ xuất hiện khi giá dừng giảm do nhu cầu mua tập trung tại một mức giá nhất định. Kháng cự xuất hiện khi giá dừng tăng do nguồn cung tập trung ở một mức giá nhất định.
Các mức này, mặc dù trông có vẻ ngẫu nhiên, nhưng thực chất dựa trên tâm lý và hành vi của thị trường. Ở đây, chúng ta sẽ xem xét cách các vùng hỗ trợ và kháng cự chủ yếu được hình thành bởi cảm xúc và tâm lý con người.
Nội dung bài viết
Tâm lý đằng sau sự hỗ trợ và kháng cự
Trong một thị trường tài chính, với bất kỳ mức giá nào cũng luôn có 3 nhóm người tham gia giao dịch:
- Những người mua với kỳ vọng giá sẽ tăng trong tương lai
- Những người bán khống hy vọng giá sẽ giảm để thu lợi nhuận
- Những người còn đang phân vân chưa quyết định giao dịch theo hướng nào
Khi giá tăng từ mức hỗ trợ, nhà đầu tư mua trước đó sẽ cảm thấy vui vẻ và có thể cân nhắc tăng vị thế nếu giá quay trở lại mức hỗ trợ tương tự. Trong khi đó, những người bán khống bắt đầu hoài nghi về quyết định của mình và có thể mua lại để cắt lỗ hoặc ít nhất là hòa vốn nếu giá xuống mức hỗ trợ một lần nữa. Những nhà đầu tư đứng ngoài trước đó giờ có thể sẵn sàng tham gia mua nếu giá quay trở lại mức hỗ trợ. Nói cách khác, một lượng lớn nhà đầu tư có thể đang chờ mua tại mức giá đó, khiến mức hỗ trợ càng thêm vững chắc. Nếu tất cả những người này cùng mua vào, giá có thể sẽ phục hồi mạnh mẽ từ mức hỗ trợ.
Tuy nhiên, giá có thể vượt qua mức hỗ trợ và tiếp tục giảm. Lúc đó, nhà đầu tư sẽ nhanh chóng nhận ra rằng mức hỗ trợ không còn đủ vững chắc. Những người mua trước đó có thể chờ đợi giá quay lại mức hỗ trợ cũ, vốn giờ trở thành kháng cự, để thoát ra với hy vọng hạn chế lỗ. Trong khi đó, những người bán khống lại rất phấn khởi và có thể tăng vị thế nếu giá quay lại mức cũ.
Cuối cùng, những nhà đầu tư đứng ngoài có thể bắt đầu bán khống nếu giá xuống mức hỗ trợ cũ vì kỳ vọng giá sẽ tiếp tục giảm. Một lần nữa, một lượng lớn nhà đầu tư sẵn sàng đặt lệnh tại mức giá đó, nhưng thay vì mua thì họ lại bán. Phản ứng tương tự có thể được quan sát thấy đối với các mức kháng cự khi chiều giá thay đổi.
Ví dụ về các vùng chuyển đổi
Các ví dụ này minh họa một nguyên tắc phân tích kỹ thuật quan trọng: Những ngưỡng từng đóng vai trò hỗ trợ cuối cùng sẽ trở thành kháng cự và ngược lại, các mức từng là kháng cự sẽ trở thành hỗ trợ khi giá vượt qua.
Điều này có thể quan sát được trên bất kỳ biểu đồ giá nào, với bất kỳ khung thời gian nào. Mặc dù nhà đầu tư thường xem xét biểu đồ ngày để xác định vùng hỗ trợ và kháng cự, nhưng các khung thời gian ngắn hơn cũng được sử dụng, đặc biệt là bởi các nhà giao dịch ngắn hạn, để thiết lập các vùng này.
Ví dụ, biểu đồ nến tuần bên dưới của Công ty Vận tải Montreal cho thấy có ngưỡng kháng cự ở mức 15 USD, ngăn giá tăng lên trên đó. Cũng có vùng hỗ trợ ở mức 7 USD.
Cảm xúc và hành vi của con người
Sợ hãi, tham lam và bản năng đám đông là những thuật ngữ thường được đề cập khi bàn về tâm lý của thị trường tài chính. Điều này bởi cảm xúc con người có ảnh hưởng đến diễn biến giá quan sát được trên thị trường. Theo đó, biểu đồ giá có thể được xem như dòng thời gian thể hiện sự lạc quan và bi quan. Biểu đồ phản ánh cách thức nhà đầu tư phản ứng với những kỳ vọng thay đổi về tương lai.
Ví dụ, sự sợ hãi và tham lam thể hiện trong hành vi của nhà đầu tư được mô tả ở trên. Khi giá giảm về mức hỗ trợ, những người mua trước đó sẽ mua thêm để thu được nhiều tiền hơn. Trong khi đó, người bán khống sẽ mua cắt lỗ vì lo sợ bị lỗ. Bản năng đám đông cũng được thể hiện ở chỗ nhà đầu tư có xu hướng tập trung gần các mức hỗ trợ và kháng cự.
Các nhà đầu tư cũng có thể cùng trải qua phản ứng có điều kiện, một loại phản ứng được gọi là neo đậu. Neo đậu là phương pháp dự đoán được tìm ra bởi tài chính hành vi, mô tả việc sử dụng vô thức các thông tin không liên quan, ví dụ như giá mua cổ phiếu, làm điểm neo cố định để ra quyết định về cổ phiếu đó sau này.
Nghĩa là nếu một mức kháng cự hay hỗ trợ đã được thiết lập trong quá khứ, nó có thể tạo ra điểm neo chung khiến các mức tương tự đó sẽ gặp kháng cự hoặc hỗ trợ trong tương lai. Ví dụ, biểu đồ ngày của Công ty Dược phẩm Eli Lilly (LLY) bên dưới cho thấy 2 đỉnh giá trước tạo thành mức kháng cự phản ánh xu hướng tăng đáng kể. Thực tế, chúng ta thấy hỗ trợ nhiều lần khi giá giảm xuống gần 33,5 USD, bởi vì mức giá đó từng cung cấp hỗ trợ mạnh mẽ trong ít nhất 3 lần trước đó.
Mức giá cảm xúc
Các mức hỗ trợ và kháng cự khác cũng chịu ảnh hưởng bởi tâm lý con người bao gồm các con số tròn (dễ nhớ), mức cao nhất và thấp nhất trong 52 tuần, các cột mốc lịch sử như mức cao mới của thị trường. Các nhà đầu tư và giao dịch thường bị thu hút bởi những mức giá tâm lý này vì một số lý do:
- Thứ nhất, các mức giá từng rất đáng chú ý trong quá khứ và có thể sẽ quay trở lại. Nhà đầu tư thường đánh giá triển vọng tương lai dựa trên những gì đã xảy ra trước đây; nếu một ngưỡng từng cung cấp hỗ trợ, họ có thể cho rằng nó sẽ tiếp tục là hỗ trợ vững chắc.
- Thứ hai, các mức giá cảm xúc quan trọng là chúng thu hút nhiều sự chú ý và kỳ vọng, dẫn tới khối lượng giao dịch tăng khi nhiều nhà đầu tư sẵn sàng phản ứng.
Ví dụ, mức cao mới của thị trường tạo phấn khích khi nhà đầu tư tưởng tượng giá sẽ tăng mạnh hơn khi không còn kháng cự trước đó. Khi lạc quan chiếm ưu thế, sự phấn khích có thể đẩy mạnh đà tăng qua ngưỡng cũ, kèm theo sự tham gia ngày càng tăng cho đến khi cảm xúc lắng xuống và kháng cự mới được thiết lập.
Những câu hỏi thường gặp
Mức hỗ trợ và kháng cự là gì và được hình thành như thế nào?
Mức hỗ trợ có thể được xem như ngưỡng sàn và mức kháng cự là ngưỡng trần của thị trường. Khi giá giảm xuống kiểm tra mức hỗ trợ, một trong hai tình huống có thể xảy ra: mức hỗ trợ “giữ” được và đẩy giá quay trở lại, hoặc mức hỗ trợ bị phá vỡ và giá tiếp tục lao dốc xuống mức hỗ trợ kế tiếp. Các mức này được hình thành một phần do tâm lý thị trường tạo áp lực mua ở ngưỡng hỗ trợ và bán ở ngưỡng kháng cự.
Tại sao các cấp độ này lại quan trọng đối với nhà giao dịch kỹ thuật?
Nhà giao dịch sử dụng các mức hỗ trợ và kháng cự để lên kế hoạch cho thời điểm vào và thoát khỏi thị trường. Nếu trên biểu đồ, giá phá vỡ mức hỗ trợ, đó được coi là cơ hội để mua vào hoặc giữ vị thế bán, tùy thuộc vào những gì nhà giao dịch quan sát thấy từ các chỉ báo kỹ thuật khác. Nếu sự phá vỡ xảy ra trong xu hướng tăng giá, nó thậm chí có thể là dấu hiệu của đảo chiều xu hướng.
Việc neo đậu có vai trò thế nào đối với các mức hỗ trợ và kháng cự?
Việc gắn một giá trị bất kỳ và gán cho nó ý nghĩa đối với các nhà giao dịch được gọi là neo đậu. Do đó, mức hỗ trợ hoặc kháng cự thiết lập trước đây có thể trở thành điểm neo, khiến các mức kháng cự hoặc hỗ trợ trong tương lai xuất hiện tại đó, mặc dù các mức đó có thể không phản ánh bất kỳ nguyên tắc cơ bản nào.
Tương tự, các con số tròn như 1.000 USD hoặc 25.000 USD có thể đóng vai trò là hỗ trợ/kháng cự, không phải vì chúng có ý nghĩa cơ bản mà do tính biểu tượng như một điểm neo tâm lý. Khi các mức này bị phá vỡ, nhà giao dịch có thể điều chỉnh lại điểm neo cho phù hợp.
Kết luận
Các vùng hỗ trợ và kháng cự được nhà phân tích kỹ thuật sử dụng để nghiên cứu diễn biến giá trong quá khứ và dự báo xu hướng thị trường trong tương lai. Các vùng này có thể được xác định bằng những công cụ phân tích cơ bản như đường ngang, đường xu hướng tăng/giảm hoặc bằng chỉ báo nâng cao hơn như mức độ thoái lui Fibonacci.
Tâm lý thị trường đóng vai trò quan trọng trong sự biến động giá của công cụ khi nhà giao dịch và đầu tư nhìn về quá khứ, phản ứng với những thay đổi và dự báo tương lai. Hiểu được tâm lý thị trường là cách tốt nhất để xác định xu hướng tiếp theo.
Duy Thanh
