Tỷ lệ ghi điểm trong một giao dịch giành thắng lợi

Khi nhiều người trong chúng ta nghĩ về xác suất, ý nghĩ đầu tiên hiện ra trong đầu là việc tung đồng xu – có 50% cơ hội đúng trong một lần tung. Liệu một hành động đơn giản như tung đồng xu để xác định tỷ lệ ghi điểm có thể được áp dụng để đầu tư vào thị trường tài chính hay không?

Xác suất, giống như việc tung đồng xu, thực sự có thể cung cấp cho chúng ta những công cụ để tiếp cận thị trường. Những ý tưởng về xác suất có thể được ứng dụng theo nhiều cách hơn chúng ta tưởng. Ví dụ, quan điểm của nhà giao dịch về xác suất có thể hoàn toàn sai lệch và đó có thể là lý do khiến họ không kiếm được tiền trên thị trường. Bài viết này nhằm mục đích hỗ trợ bằng cách giới thiệu khái niệm xác suất giao dịch và số liệu thống kê.

Hiểu về việc tung đồng xu

Giả sử rằng vào thời điểm nhất định, một cổ phiếu có thể dễ dàng tăng giá cũng như có thể giảm giá (thậm chí trong một phạm vi nhỏ, cổ phiếu vẫn có thể tăng giảm). Vì vậy, xác suất chúng ta kiếm được lợi nhuận từ một vị thế (ngắn hoặc dài) là 50%, tương tự như việc tung đồng xu.

Mặc dù hầu hết các nhà đầu tư sẽ không bắt đầu giao dịch ngắn hạn một cách ngẫu nhiên, nhưng chúng ta sẽ bắt đầu với kịch bản này. Nếu chúng ta có xác suất như nhau để kiếm được lợi nhuận nhanh chóng, liệu việc liên tục lãi hoặc lỗ có báo hiệu điều gì về kết quả trong tương lai? KHÔNG! Điều đó không đúng với các giao dịch ngẫu nhiên. Mỗi kết quả vẫn có xác suất 50%, bất kể kết quả nào xảy ra trước đó. Điều tương tự cũng đúng với việc tung đồng xu – nếu nó ngửa 10 lần liên tiếp thì xác suất nó rơi sấp ở lần tung tiếp theo vẫn là 50%.

Một chuỗi hoặc một loạt kết quả liên tiếp có thể xảy ra trong các sự kiện ngẫu nhiên 50/50. Một loạt kết quả đề cập đến một số kết quả giống nhau xảy ra liên tiếp. Đây là bảng thể hiện xác suất của một lượt kết quả như vậy; nói cách khác, tỷ lệ lật một số mặt ngửa hoặc mặt sấp nhất định liên tiếp.

Đây là nơi chúng ta gặp vấn đề. Giả sử chúng ta vừa thực hiện 5 giao dịch liên tiếp có lợi nhuận. Theo bảng trên, bảng cho chúng ta xác suất đúng (hoặc sai) 5 lần liên tiếp dựa trên xác suất 50%, chúng ta đã vượt qua một số tỷ lệ cược đáng kể. Tỷ lệ có được giao dịch thành công thứ 6 trông rất xa vời, nhưng thực tế không phải vậy. Tỷ lệ thành công của chúng ta vẫn là 50%.

Rất nhiều người mất hàng nghìn đô la trên thị trường tài chính vì không nhận ra tính ngẫu nhiên của xác suất. Các tỷ lệ cược từ bảng tung đồng xu dựa trên sự kiện chưa xác định trong tương lai và khả năng chúng xảy ra. Khi chúng ta đã hoàn thành 5 giao dịch thành công, những giao dịch đó không còn tính chất chưa xác định nữa. Giao dịch tiếp theo của chúng ta bắt đầu một tiến trình tiềm năng mới, và sau mỗi kết quả giao dịch, chúng ta sẽ quay trở lại đầu bảng. Điều này có nghĩa là mỗi giao dịch đều có 50% cơ hội thành công.

Lý do tại sao điều này rất quan trọng là khi các nhà giao dịch tham gia thị trường, họ thường nhầm một chuỗi lãi hoặc lỗ là kỹ năng hoặc thiếu kỹ năng, điều đó hoàn toàn không đúng. Cho dù một nhà giao dịch ngắn hạn thực hiện nhiều giao dịch hay một nhà đầu tư chỉ thực hiện vài giao dịch mỗi năm, chúng ta cần phân tích kết quả giao dịch theo một cách khác để hiểu họ đơn thuần chỉ là “may mắn” hay thực sự có kỹ năng. Điều quan trọng cần nhớ là các số liệu thống kê áp dụng cho mọi khoảng thời gian.

Kết quả lâu dài

Ví dụ trên đưa ra một trường hợp giao dịch ngắn hạn dựa trên xác suất 50% đúng hoặc sai. Nhưng liệu điều này có áp dụng cho cả giao dịch dài hạn không? Có thể áp dụng được.

Lý do là mặc dù một nhà giao dịch chỉ có thể nắm giữ các vị thế dài hạn, nhưng họ sẽ thực hiện ít giao dịch hơn. Do đó, sẽ mất nhiều thời gian hơn để thu thập đủ dữ liệu từ các giao dịch để xem đó có đơn thuần chỉ là may mắn hay là kỹ năng.

Một nhà giao dịch ngắn hạn có thể thực hiện 30 giao dịch mỗi tuần và có lãi mỗi tháng trong 2 năm. Nhà giao dịch này có vượt qua được thử thách nhờ kỹ năng thực sự không? Có vẻ như vậy, bởi khả năng có được 24 tháng liên tiếp có lãi là cực kỳ hiếm, trừ khi bằng cách nào đó, tỷ lệ cược đã thay đổi đáng kể theo hướng có lợi hơn cho nhà giao dịch.

Vậy còn một nhà đầu tư dài hạn đã thực hiện 3 giao dịch trong 2 năm qua và đều có lãi thì sao? Nhà giao dịch này có thể hiện kỹ năng không? Không nhất thiết. Hiện tại, nhà giao dịch này có 3 lượt thắng và điều đó không khó để đạt được ngay cả với kết quả hoàn toàn ngẫu nhiên. Bài học ở đây là kỹ năng không chỉ được thể hiện trong ngắn hạn (dù là một ngày hay một năm cũng khác nhau tùy theo chiến lược giao dịch); mà còn được thể hiện trong dài hạn. Chúng ta cần đủ dữ liệu giao dịch để xác định chính xác liệu chiến lược có đủ hiệu quả để vượt qua xác suất ngẫu nhiên hay không. Và ngay cả khi đạt được điều đó, chúng ta vẫn phải đối mặt với một thách thức khác: Mặc dù mỗi giao dịch là một sự kiện riêng lẻ, nhưng các tháng và năm mà giao dịch được thực hiện cũng vậy.

Khi xem xét tất cả các khung thời gian và điều kiện thị trường, chúng ta bắt đầu thấy cách kiếm lợi nhuận trong mọi hoàn cảnh và cách dịch chuyển tỷ lệ cược về phía mình, vượt quá 50% cơ hội ngẫu nhiên. Đáng chú ý là nếu lợi nhuận lớn hơn thua lỗ, nhà giao dịch có thể đúng dưới 50% số lần mà vẫn có lãi.

Nhà giao dịch có lợi nhuận kiếm tiền như thế nào?

Tất nhiên, mọi người kiếm được tiền trên thị trường chứ không chỉ vì họ giao dịch tốt. Làm thế nào để chúng ta có được lợi thế có lợi cho mình? Lợi nhuận đến từ hai khái niệm:

• Thứ nhất dựa trên những gì đã được thảo luận ở trên – có lãi trong mọi khung thời gian hoặc ít nhất là thắng nhiều hơn thua lỗ trong một số khoảng thời gian nhất định.
• Thứ hai là thực tế các xu hướng tồn tại trên thị trường và điều này không còn khiến thị trường giống như việc tung đồng xu 50/50 như trong ví dụ của chúng ta.

Giá cổ phiếu có xu hướng di chuyển theo một hướng nhất định trong một thời gian và điều này đã lặp lại nhiều lần trong lịch sử. Điều này chứng tỏ các chuỗi chuyển động (xu hướng) của cổ phiếu đang diễn ra. Do đó, chúng ta có được đường cong xác suất không chuẩn mực (không phải hình chuông) mà bị lệch và thường gọi là đường cong có đuôi nặng. Các nhà giao dịch có thể kiếm lợi nhuận nhất quán nếu họ sử dụng các xu hướng, ngay cả khi chúng chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn.

Kết luận

Tại sao ví dụ về xác suất 50% lại hữu ích? Lý do là các bài học vẫn còn giá trị. Nhà giao dịch không nên tăng kích thước vị thế hoặc chấp nhận nhiều rủi ro hơn (so với kích thước vị thế) do một chuỗi chiến thắng, bởi điều này không cho thấy kỹ năng. Điều đó cũng có nghĩa là nhà giao dịch không nên giảm quy mô vị thế sau một thời gian dài hoạt động có lãi.

Các nhà giao dịch mới có thể an tâm rằng hệ thống giao dịch được nghiên cứu của họ có thể không sai mà đúng hơn là gặp phải một số kết quả xấu ngẫu nhiên (hoặc có thể vẫn cần chỉnh sửa). Nó cũng sẽ tạo áp lực lên những người đã có lãi trong việc liên tục theo dõi chiến lược của họ để đảm bảo họ vẫn có lãi theo thời gian.

Cách tiếp cận này cũng có thể hỗ trợ các nhà đầu tư khi họ phân tích các quỹ tương hỗ hoặc quỹ phòng hộ. Kết quả giao dịch thường được công bố với lợi nhuận ấn tượng; việc hiểu thêm về thống kê có thể giúp chúng ta đánh giá xem liệu những khoản thu nhập đó có khả năng kéo dài hay không, hay đó chỉ là sự kiện ngẫu nhiên.

Duy Thanh